Ο Σπινόζα γεννήθηκε στο Άμστερνταμ το 1632. Αν και Εβραίος στην καταγωγή, εκδιώχθηκε από την Εβραϊκή Κοινότητα της πόλης του, λόγω της ‘’αιρετικής διδασκαλίας του΄΄. Έως και απόπειρα δολοφονίας έγινε εναντίον του, επειδή υποστήριξε πως ο ιουδαϊσμός, και κατά επέκταση ο χριστιανισμός, επιβιώνουν ‘’χάρη σε απολιθωμένα δόγματα και κενές τελετουργίες’’.Ο Σπινόζα ήταν ο πρώτος που ζήτησε ‘’ιστορική κριτική’’ του Ταλμούδ, και άρα και της Παλαιάς Διαθήκης.
Με δεδομένο πως ο Λόγος της Καινής Διαθήκης, έρχεται να απελευθερώσει τους πιστούς από την απολιθωμένη Ιουδαϊκή θρησκεία, αναγάγοντας την αγάπη ως ύψιστο αγαθό, συμπληρώνοντας της έως τότε αγάπη προς τον Θεό, με την αγάπη προς τον άνθρωπο, στράφηκε ενάντια στις εκκλησίες και στις συναγωγές.
Ο Σπινόζα μίλησε για το Θεό και τη Φύση. Όλα όσα υπάρχουν έλεγε, είναι Φύση. Αλλά και όλα όσα υπάρχουν, είναι Θεός. Ο Θεός είναι ο κόσμος. Και ο κόσμος βρίσκεται μέσα στο Θεό.
Ένα εκ των σημαντικότερων έργων του, ‘’η Μελέτη της Ηθικής με βάση τη Γεωμετρική Μέθοδο’’, διαπραγματεύεται και αποδεικνύει πως η ζωή του ανθρώπου, ορίζεται και διέπεται από τους Νόμους της Φύσης. Και ως Φύση, θεωρεί τα πάντα. Εν αντιθέσει με τον δυϊσμό του Ντεκάρτ (βλέπε http://omoios.blogspot.com/2009/08/blog-post_24.html ) ο Σπινόζα δεν πιστεύει στην ύπαρξη δύο Ουσιών, αλλά Μίας.Πες το Θεό, αν θέλεις.
Πες το Φύση.
Ο ίδιος το λέει, απλά , ‘’Ουσία’’. Σύμφωνα με τη φιλοσοφία του (μονιστική, ονομάστηκε), η Φύση και η Ύπαρξη, στηρίζονται στην ίδια Αρχή.
Βέβαια, όταν λέει ο Σπινόζα ‘’Ουσία’’, Φύση, Θεός, εννοεί τα πάντα, ύλη και άυλα. Απλά, διαφοροποιούνται οι τρόποι που εκδηλώνεται η μια Αρχή, ο ένας Θεός, η μία Ουσία. Οι σκέψεις των ανθρώπων, είναι σκέψεις του Θεού, της Φύσης, έλεγε.
Υποστήριζε πως ο Θεός, η Φύση, είναι η αιτία όλων όσων συμβαίνουν. Και ο Θεός δεν είναι ένας καραγκιοζοπαίχτης, που κρατάει στα χέρια του μαριονέτες.
Ο Θεός διευθύνει τον κόσμο, μέσω των Φυσικών Νόμων.
Από εκεί, οδηγείται και στην Αιτιοκρατική Αντίληψη της Φυσική Ζωής. Όλα συμβαίνουν κατ’ ανάγκη.
Ότι ακριβώς είχαν πει και πριν χιλιάδες χρόνια, οι στωικοί Φιλόσοφοι στην Αρχαία Ελλάδα. Κατά αυτούς, ο άνθρωπος δεν πρέπει να παρασύρεται από τα συναισθήματά του. Ακριβώς το ίδιο λέει και η Ηθική του Σπινόζα.
Μόνο ένα Όν είναι απόλυτα ελεύθερο. Ο Θεός, ή η Φύση. Ο άνθρωπος ποτέ δεν θα αποκτήσει ελεύθερη βούληση. Δεν ορίζει ούτε τη ζωή του, ούτε καν το ίδιο του το σώμα, μιας και αυτό ακολουθεί του Φυσικούς Νόμους.
Ο Σπινόζα, χαρακτήρισε τα ανθρώπινα πάθη-τη φιλοδοξία, τον πόθο κτλ, ως εμπόδια στο να φτάσουμε στην Αληθινή Ευτυχία, στην Αρμονία.
Όταν όμως, αναγνωρίζουμε πως όλα συμβαίνουν κατά ανάγκη, τότε μπορούμε ‘’διαισθητικά’’ όπως έλεγε, να αντιληφθούμε ότι η Φύση είναι ένα σύνολο. Ο σκοπός μας, έλεγε, είναι να συλλάβουμε τα πάντα, όλα όσα υπάρχουν, ταυτόχρονα σε μια στιγμή μέσα. Sub specie alternitatis. Βλέπω τα πάντα, μέσω της αιωνιότητας.
Με λίγα λόγια, αυτή υπήρξε η φιλοσοφία του Σπινόζα.
Διαβάζοντάς την, μπορεί ή όχι κάποιος να χαρακτηρίσει τον Σπινόζα και την φιλοσοφία του ως βαθιά θρησκευόμενους;;
Όποιος απαντήσει αρνητικά, δύο τινά θα ισχύουν:
Ή θα αγνοεί τον όρο ‘’θρησκευτικότητα’’,
ή , το πιο πιθανόν, θα αγνοεί πλήρως τη φιλοσοφία του Σπινόζα.
Και, όπως έλεγε και ο Σωκράτης, το χειρότερο πράγμα για έναν άνθρωπο
είναι να αγνοεί την Άγνοιά του, και να εμποδίζει ο Άκρατος Εγωισμός του, να την εντοπίσει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου